LYNCH ANALİZİ

Kent İmgesi - Kevin Lynch

Sizlere Lynch analizinden bahetmeden bunun en önemli kaynağı olan kitabından bahsetmek istiyorum. Kitap Kevin Lynch tarafından yazılmıştır ve dilimize İrem Başaran tarafından tercüme edilmiştir. Kitap Kent İmgesi adıyla yayınlanmıştır.

Kitaba baktığımızda her kentin kendisine göre imaj farklılıklarının olduğunu söyleyebiliriz. Bu kitapta bu imaj öğeleri hakkında bilgilendirmeler bulunmaktadır. 

Bu kitapta Kevin Lynch cevapları üç önemli Amerikan kenti olan Los Angeles, Boston ve Jersey City üzerinden anlatmaya çalışmaktadır. Kent planlarının insanlar tarafından ne gibi farklılıklar ile algılandığını, kentle kurulan ilişkinin basit bir şey olmadığını anlatmaktadır. 

Kitapta, mekan zihinde kalması gerektiğini önemsemekte, mekanların ve binaların bütünlük içinde olması gerektiğini vurgulamaktadır. Yani bir bütünleşme olması gerektiği düşünülmektedir. İnsanın yatay düzlemde bir çevreyi betimlerken hangi kent elemanlarını kullandığını ortaya koymaya çalışmış ve kentlerin görünümlerini ve akılda kalıcılığını 5 temel öğeye ayırmıştır. 

1. İzler (paths)

2. Kenarlar (edges)

3. Bölgeler (districts)

4. Düğümler (nodes)

5. İşaret Öğeleri (landmarks)

LYNCH ANALİZİ

1. İzler

Yaya yolları, taşıt yolları gibi insanların hem çevrelerini algılamaları için bir araç hem de bir yönlendiricidir. Yollar eşik veya bölgeler arasın geçiş için elverişlidir. Kevin Lynch okunabilir bir kentin en ücra köşesine konsanız bile yollar sayesinde kent merkezine ulaşabileceğinizi öngörür. Yeşillendirilmiş veya yayalaştırılmış yollar yayaları ister istemez içine alır ve onlar için bir güzergah belirlerken, bir taşıt yolu yaya için bir sınır oluşturabilir.

Özetle Lynch analizinde izler yayaların ve taşıtların oluşturdukları yollar diyebiliriz. İzler bazen bölgeleri bölebilir.

2. Kenarlar

Kenarlar iki farklı bölge arasında kalan geçiş alanlarıdır. Örnek olarak Kent ve deniz arasında kalan kumsal alan, konut ve sanayi arasında kalan yol, site ve park arasında kalan duvar kenar örneklerinden sadece bir kaçıdır.

3. Bölgeler

Etrafımıza baktığımızda nerede olduğumuzu anlayabiliriz. Etrafınızda oturma bankları, kaydırak, salıncak gördüğümüzde parkta olduğumuzu anlarız. Orada park bir bölgedir. Ticaret alanlarının yoğunlaştığı, meydanların ve hizmet binalarının bulunduğu yer kent merkezi, etrafı konutlar ile kapalı olan yer konut bölgesi, gürültülü ve tek katlı imalathanelerin bulunduğu yer ise sanayi bölgesi olacaktır. Bölgeler, büyüklük ve şekil açısından kişiden kişiye farklı anlaşılabilir.

4. Düğüm/ Odak

Düğüm noktaları insanların kesişme, kaynaşma ve dağılma noktaları diyebiliriz. Bunlara örnek olarak dört yol ağzı, meydan veya parkları verebiliriz. Ayrıca yaya yollarının birleştiği bir düğüm meydandır, insanların kentsel yaşama katılma alanları olduğu için odak noktası adı verilebilir.

5. İşaret Öğeleri

Heykel, farklı bir bina, levha, dükkan veya bir dağ işaret noktası olabilir. İşaret öğeleri direkt olarak noktasal olmalıdır. Herkes tarafından bilindik olabilir (Galata Kulesi) veya bazı kişiler arasında özel işaret noktaları (Mehmet Bakkal) vardır. En belirgin özellikleri unutlmaz öğeler olmasıdır.